Tóm tắt bốn pháp của bậc chân nhân:
Đối với người khác,
Người tốt (bậc chân nhân) không chê bai người khác. Nếu được hỏi và cần phải trả lời, thì cũng dè dặt, ngập ngừng nói một cách vắn tắt.
Hoặc, dù không được hỏi, tuỳ thời mà khen ngợi người khác. Nếu được hỏi và cần phải trả lời, thì không ngập ngừng, không dè dặt, mà trả lời một cách chi tiết.
Đối với bản thân,
Người tốt (bậc chân nhân) tự mình không khen ngợi mình. Nếu được hỏi và cần phải trả lời, thì không ngập ngừng, không dè dặt, nói một cách đầy đủ những lời không khen ngợi mình.
Hoặc dù được hỏi, cũng không tự nói lên lời khen ngợi mình. Nếu được hỏi và cần phải trả lời, thì ngập ngừng, dè dặt, nói một cách vắn tắt.
Thành tựu với bốn pháp, này các Tỷ-kheo, cần phải được hiểu là bậc Chân nhân. Thế nào là bốn?
Catūhi, bhikkhave, dhammehi samannāgato sappuriso veditabbo. Katamehi catūhi?
Ở đây, này các Tỷ-kheo, bậc Chân nhân là người dầu có được hỏi, không nói lên lời không tán thán người khác; còn nói gì nếu không được hỏi!
Idha, bhikkhave, sappuriso yo hoti parassa avaṇṇo taṁ puṭṭhopi na pātu karoti, ko pana vādo apuṭṭhassa.
Nhưng nếu được hỏi và phải trả lời, thời dè dặt và ngập ngừng, vị ấy nói lên lời không tán thán người khác, không đầy đủ, không toàn bộ.
Puṭṭho kho pana pañhābhinīto hāpetvā lambitvā aparipūraṁ avitthārena parassa avaṇṇaṁ bhāsitā hoti.
Cần phải được hiểu, này các Tỷ-kheo, vị này là bậc Chân nhân.
Veditabbametaṁ, bhikkhave, sappuriso ayaṁ bhavanti.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo, bậc Chân nhân là người dầu không được hỏi, cũng nói lên lời tán thán người khác; còn nói gì nếu được hỏi.
Puna caparaṁ, bhikkhave, sappuriso yo hoti parassa vaṇṇo taṁ apuṭṭhopi pātu karoti, ko pana vādo puṭṭhassa.
Nếu được hỏi và phải trả lời, không dè dặt, không ngập ngừng, vị ấy nói lời tán thán người khác, đầy đủ và toàn bộ.
Puṭṭho kho pana pañhābhinīto ahāpetvā alambitvā paripūraṁ vitthārena parassa vaṇṇaṁ bhāsitā hoti.
Cần phải được hiểu, này các Tỷ-kheo, vị này là bậc Chân nhân.
Veditabbametaṁ, bhikkhave, sappuriso ayaṁ bhavanti.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo, bậc Chân nhân là Người, nếu không được hỏi, vẫn nói lên lời không tán thán về mình; còn nói gì nếu được hỏi!
Puna caparaṁ, bhikkhave, sappuriso yo hoti attano avaṇṇo taṁ apuṭṭhopi pātu karoti, ko pana vādo puṭṭhassa.
Nếu được hỏi và phải trả lời, không dè dặt, không ngập ngừng, vị ấy nói lên lời không tán thán về mình, đầy đủ và toàn bộ.
Puṭṭho kho pana pañhābhinīto ahāpetvā alambitvā paripūraṁ vitthārena attano avaṇṇaṁ bhāsitā hoti.
Cần phải được hiểu, này các Tỷ-kheo, vị này là bậc Chân nhân.
Veditabbametaṁ, bhikkhave, sappuriso ayaṁ bhavanti.
Lại nữa, này các Tỷ-kheo, bậc Chân nhân dầu có được hỏi cũng không nói lên lời tán thán về mình; còn nói gì nếu không được hỏi!
Puna caparaṁ, bhikkhave, sappuriso yo hoti attano vaṇṇo taṁ puṭṭhopi na pātu karoti, ko pana vādo apuṭṭhassa.
Nếu được hỏi và phải trả lời, thời dè dặt và ngập ngừng, vị ấy nói lên lời tán thán về mình, không đầy đủ; không toàn bộ.
Puṭṭho kho pana pañhābhinīto hāpetvā lambitvā aparipūraṁ avitthārena attano vaṇṇaṁ bhāsitā hoti.
Cần phải được hiểu, này các Tỷ-kheo, vị này là bậc Chân nhân.
Veditabbametaṁ, bhikkhave, sappuriso ayaṁ bhavanti.
Thành tựu với bốn pháp này, này các Tỷ-kheo, cần phải được hiểu là bậc Chân nhân.
Imehi kho, bhikkhave, catūhi dhammehi samannāgato sappuriso veditabbo.
AN 4.73. Kinh Bậc Chân Nhân
Trả lời