Lời Phật Dạy

Tóm tắt: Đức Phật chỉ dạy bốn cách trả lời. Và người trí là người biết từ bỏ những điều vô nghĩa, mà nắm lấy nghĩa và hiểu được nghĩa lý.

“Này các Tỷ-kheo, có bốn cách thức để trả lời câu hỏi. Thế nào là bốn?

“Cattārimāni, bhikkhave, pañhabyākaraṇāni. Katamāni cattāri?

Có câu hỏi, này các Tỷ-kheo, đòi hỏi câu trả lời nhất hướng (một chiều dứt khoát);

Atthi, bhikkhave, pañho ekaṁsabyākaraṇīyo;

có câu hỏi, này các Tỷ-kheo, đòi hỏi một câu hỏi phản nghịch;

atthi, bhikkhave, pañho vibhajjabyākaraṇīyo;

có câu hỏi, này các Tỷ-kheo, cần phải để một bên;

atthi, bhikkhave, pañho paṭipucchābyākaraṇīyo;

có câu hỏi, này các Tỷ-kheo, cần phải trả lời một cách phân tích.

atthi, bhikkhave, pañho ṭhapanīyo.

Này các Tỷ-kheo, có bốn cách thức để trả lời câu hỏi này.

Imāni kho, bhikkhave, cattāri pañhabyākaraṇānīti.

Một trả lời nhất hướng,
Ekaṁsavacanaṁ ekaṁ,

Rồi trả lời phân tích,
vibhajjavacanāparaṁ;

Thứ ba hỏi phản nghịch,
Tatiyaṁ paṭipuccheyya,

Thứ tư để một bên,
catutthaṁ pana ṭhāpaye.

Trong các câu hỏi ấy,
Yo ca tesaṁ tattha tattha, 

Ai rõ biết thuận pháp,
jānāti anudhammataṁ;

Thiện xảo bốn câu hỏi,
Catupañhassa kusalo,

Họ gọi tỷ kheo ấy.
āhu bhikkhuṁ tathāvidhaṁ.

Khó nhiếp phục, khó thắng,
Durāsado duppasaho,

Thâm sâu, khó chiến thắng,
gambhīro duppadhaṁsiyo;

Họ thiện xảo cả hai,
Atho atthe anatthe ca,

Nghĩa lý và không nghĩa,
ubhayassa hoti kovido. 

Từ bỏ không ý nghĩa,
Anatthaṁ parivajjeti,

Bậc Trí nắm lấy nghĩa,
atthaṁ gaṇhāti paṇḍito;

Bậc Trí minh kiến nghĩa,
Atthābhisamayā dhīro,

Ðược gọi là bậc Trí.”
paṇḍitoti pavuccatī”ti.

---

AN 4.42. Kinh Cách Trả Lời Các Câu Hỏi